انتخابات ریاست جمهوری ایران و حرکت ملی آزربایجان- اؤیرنجی سسی

تك توران : کمتر از یک سال به انتخابات ریاست جمهوری ایران باقی مانده است. این نخستین انتخابات ریاست جمهوری است که پس از حوادث خرداد ۸۸ در ایران انجام می پذیرد. از این رو دارای اهمیتی زایدالوصف برای نخبگان حاکم و غیرحاکم در ایران است.

در انتخابات گذشته اصلاح طلبان و رفرمیست های داخل در حکومت ایران با ادعای تقلب در انتخابات در نقش معترضین حاکمیت ظاهر شدند و با سرکوب شدید جمهوری اسلامی ایران مجبور به عقب نشینی از مواضع خود شدند. انتخاباتی که بسیاری از سران اصلاحات را روانه ی زندان اوین کرد و بسیاری از نهادهای مدنی وابسته به این جریان ممنوع الفعالیت شدند. در این میان حرکت ملی آزربایجان بنا به ذات سیاسی بودنش منافعی در پشتیبانی از این اعتراضات که به جنبش سبز معروف شد ندید و با اختیار سکوت، به نوعی اعتراض نخبگان آزربایجانی را نسبت به مواضع جنبش سبز در قبال سئله ی ملی آزربایجان نمایاند.

بنا به خبرهایی که از جریان اصلاحات به گوش می رسد گویا این جریان هم اکنون در قبال انتخابات ریاست جمهوری آینده و چگونگی واکنش اصلاح طلبان در تشتت بسر می برد؛ به گونه ای که در یک تقسیم بندی کلی نگاه اصلاح طلبان به انتخابات آتی ریاست جمهوری در ایران را می توان به سه قسم تقسیم کرد:

-نخستین گروه، اصلاح طلبان تندرو می باشد که طرفدار تحریم انتخابات می باشند. اکثر هواداران این نگاه را اپوزیسیون خارج نشین تشکیل می دهد که هرگونه امید خویش به مبارزه در چارچوب ساختار موجود را از دست داده اند.

-دومین گروه از اصلاح طلبان خواهان به میدان آمدن برخی از چهره های سرشناس اصلاحات هستند که به ذعن ایشان هنوز می توانند از فیلتر شورای نگهبان بگذرند و پس از حوادث خرداد ۸۸ غضب حاکمیت دامن ایشان را نگرفته است. این قشر، قشر اکثریت نخبگان اصلاح طلب داخل کشور هستند که سید محمد خاتمی را می توان از طرفداران این نگاه برشمرد.

-سومین گروه از اصلاح طلبان، اصلاح طلبانی هستند که با آنالیز وضع موجود حفظ منافع اصلاح طلبان را در نزدیکی به برخی چهره های اصولگرای میانه رو می بینند. این افراد هنوز شرایط جامعه را چندان برای حضور اصلاح طلبان مناسب نمی بینند و از سوی دیگر نمی خواهند ابزارهای قدرت را از دست بدهند. از این رو با حمایت از یکی از اصولگراهای میانه رو سعی در حفظ خویش در حاکمیت دارند.

چنانچه در سطور فوق اشاره شد قشر دوم اصلاح طلبان یعنی اصلاح طلبانیکه خواهان شرکت در انتخابات با حضور اصلاح طلبان مورد تایید حکومت هستند اکثریت اصلاح طلبان داخل کشور را تشکیل می دهند. بنا به برخی از اخبار غیررسمی این قشر از اصلاح طلبان با در نظر گرفتن پتانسیل حرکت ملی آزربایجان در بسیج توده ی آزربایجان سعی در استفاده از گفتمان حرکت ملی آزربایجان در انتخابات آینده دارند. در یک تقسیم بندی کلی تئوری های وجود اصلاح طلبان در این باب را می توان به دو قسم تقسیم کرد.

-در نخستین قسم، فعالین اصلاح طلب بسان دوره های قبل سعی خواهند کرد که درهای خود را به روی فعالین هویت طلب آزربایجانی بسته و با مصادره ی خواست های این جنبش سعی در نزدیکی به توده ی آزربایجان نمایند. اما تجربه ی سال های گذشته نشان می دهد که به دلیل ناآشنایی اصلاح طلبان با گفتمان حرکت ملی آزربایجان در بسیاری از موارد به بیراهه رفته و نمی توانند اعتماد نخبگان و توده ی آزربایجانی را تنها با سردادن این شعارها بدست آورند.

-دومین تئوری که بسیار محتمل به نطر می رسد و در جلسات غیرعلنی فعالین اصلاح طلب مورد بحث است نزدیکی به فعالین حرکت ملی آزربایجان و سعی در همراه نمودن ایشان می باشد. این افراد برای این مقصود خویش دیدارهایی نیز با برخی چهره های آزربایجان گرا نیز داشته و وعده وعیدهایی نیز بینشان رد و بدل گشته است. اما اکثر این افراد شخصیت هایی هستند که در میان نخبگان ملی گرای آزربایجان جنوبی جایگاه مناسبی را دارا نیستند و از این رو توان تاثیرگذاری چندانی بر گفتمان حرکت ملی آزربایجان را ندارند.

حال سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که با نزدیکی به انتخابات، خواه ناخواه بحث چگونگی واکنش حرکت ملی آزربایجان بدین انتخابات در میان نخبگان ملی گرا به بحثی اصلی تبدیل خواهد شد. از این رو از هم اکنون بایستی گروه ها، تشکیلات ها و افراد تاثیرگذار در حرکت ملی آزربایجان به بحث در این باب بپردازند تا بحثی بدین مهمی به چند روز مانده به انتخابات موکول نشود و افکار عمومی آزربایجانیان زمان کافی برای آشنایی با نگاه فعالین ملی گرای آزربایجانی داشته باشند.