مقدمه : از 13 فروردين 1389 تا شهريور 90 همانطوريكه مي دانيم اعتراضات ملت آزربايجان در خصوص خشكيدن يا به نحو صحيح خشكاندن درياچه اورميه به چندين سال قبل بر مي گردد . در واقع اعتراضات ابتدا از طرف فعالين حركت ملي آزربايجان در رسانه هاي ملي آغاز گشته و رفته رفته اعتراضات شكلي عملي به خود گرفته است .
اولين اعتراض ملموس از تاريخ 13 فروردين سال 89 به همت فعالين حركت ملي آزربايجان جنوبي در اطراف درياچه اورميه شكل مي گيرد . در روزي كه با وجود تدابير شديد امنيتي و بستن راههاي منتهي به پل ميانگذر درياچه اورميه هزاران تن از فعالين محيط زيست و فعالين حركت ملي آزربايجان جنوبي با حضور خود ، در واقع جرقه اصلي اعتراضات در مورد خشكاندن درياچه اورميه را روشن كردند . به باور ما حاكميت توتاليتر و راسيستي ايران با سركوب شديد اعتراض مدني و سمبليك آزربايجانيها در واقع اشتباهي تاريخي را انجام داد و به طوريكه ما انتظار داشتيم همان سركوب و دستگيري وسيع فعالين آزربايجاني باعث گرديد كه موضوع بزرگتر گشته و در آينده اعتراضات به شهرهاي آزربايجان كشيده شود .
13 فروردين 90 سالگرد اعتراض به خشكاندن درياچه اورميه در شهرهاي آزربايجان :
آنگونه كه ذكر گرديد خشونت حاكميت در قبال اعتراض آزربايجانيها در اطراف درياچه اورميه در 13 فروردين 89 باعث گرديد كه فعالين هوشيار حركت ملي آزربايجان در يك اقدام درست و تاكتيكي مناسب اينبار سالگرد اعتراض را از اطراف درياچه به درون شهرهاي آزربايجان بكشانند . در اعتراضات 13 فروردين 90 در تبريز ، اورميه ، سايين قالا ، قوشاچاي و غيره هزاران آزربايجاني دوباره در يك اقدام مدني شروع به اعتراض بر عليه سياستهاي تبعيض آميز حاكميت در عدم جوابگويي به خواسته هاي ملت آزربايجان نسبت به نجات عروس آزربايجان كردند . شعار 13 فروردين 90 به درستي انتخاب شده بود
" سديلري سينديرين ، اورمو گؤلؤن دولدورون " اين شعار نشان از پختگي و هوش بالاي فعالين حركت و سياست يك گام به جلو را نمايان مي كرد . شعار سال قبل عبارت بود از " آزربايجان دور سس وئر ، اورمو گؤلؤنه نفس وئر " . در اين روز نيز حاكميت با همان ماهيت هميشگي خود البته دوباره با اشتباه فاحش خود اعتراضات كاملاً مدني آزربايجانيها را با سركوب و وحشيت بيشتر از قبل جواب داده و ده ها تن از جوانان غيور آزربايجاني را به ناحق دستگير و روانه زندان ساخت .
انعكاس اخبار اعتراضات ملت آزربايجان در 13 فروردين 90 از سوي رسانه هاي خارجي ــ اولين پيروزي حركت :
ما حصل اعتراض ملت آزربايجان در 13 فروردين 90 و دستگيري شمار زيادي از ملتمان باعث گرديد كه رسانه هاي غير آزربايجاني ، هر چند ضعيف بايكوت خود در قبال حركت ملي آزربايجان را بشكنند اين در حالي بود كه اكثر رسانه هاي فارس زبان و همچنين رسانه هاي غربي حامي جنبش به اصطلاح سبز در طول 2 سال حمايت همه جانبه از سبزهاي خاموش شده ، عملاً به سكوت رفته بودند و در اين حين خيزش ملت شجاع آزربايجان آن هم در آن فضاي خفقان بر آمده از اعدامها و شكنجه ها و جنايات حاكميت ، صاحبان همين رسانه ها را دچار حيرت كرده بود . هرچند كه اين انعكاس ضعيف هم از نظر ما به نوعي اجباري و با نيتي درست نبود .
شروع دوباره اعتراضات ملت آزربايجان جنوبي براي نجات درياچه اورميه در شهريور 90 ــ نكته عطفي تاريخي در مبارزات ملي :
در واقع اگر ملت آزربايجان صبر مي كردند تا دوباره يك سال ديگر در سالگرد 13 فروردين 91 براي اعتراض بيرون مي آمدند مي توانستيم بگوييم كه حركت ملي آزربايجان فاقد قدرت تبديل به وزنه اي مستقل بوده و در حقيقت نتيجه اي كه مي گرفتيم اين بود كه حركت هنوز نتوانسته است تاثير خود را در بطن جامعه آزربايجان جنوبي و در بين شبكه هاي اجتماعي ملت آزربايجان بگذارد . در يك كلام حركت ملي آزربايجان جنوبي نمي توانست پرستيژ مستقل خود را به جهانيان عرضه كند اين در واقع همان چيزي بود كه دشمنان حركت ملي آزربايجان مدام با دعوت به سكوت كردن ملتمان به دنبال آن بودند . اما زمان نشان داد كه اين حركت بسيار بسيار بزرگ و باهوش گشته و قرار اعتراضات در شهريور 90 نشان از شعور بالاي روشنفكران و سياستمداران درون حركت ملي آزربايجان جنوبي داشت .
شروع اعتراض در 5 شهريور به محوريت شهر قهرمان اورميه :
