با نگاهی کوتاه به جدول تحولات سیاسی در منطقه آزربایجان، نقش راهبردی حرکت ملی به عنوان نیروی محرک و کنترل کننده اعتراضات اجتماعی و فرهنگی بر همگان غیر قابل انکار می باشد. طراحی و برنامه ریزی تداوم مطالبات ملی و متمرکز کردن فشار های توده ای جهت دفاع مشروع از یک مسئله ملی از برنامه های کلان حرکت ملی و تشکیلات های فعال بطن آن می باشد. از پنجم شهریور تا نهم مهر که اعتراضات ملی به بحران خشکاندن عمدی دریاچه اورمیه ادامه یافت، حکومت با چالش های سیاسی و امنیتی مختلفی روبرو گردید. مقاومت چهل روزه مردم در شهرهای آزربایجان جنوبی و فعالین ملی و خانواده زندانیان سیاسی توان و تعادل سیستم امنیتی را برهم زد. سران و مسئولان حکومتی مجبور شدند مسئله بحران خشک شدن دریاچه اورمیه را به نحوی بر زبان آورده و تلاش نمودند برای راضی کردن افکار عمومی به دروغ ها و وعده های غیر قابل قبول پناه آورند. درگیری نیروهای امنیتی و انتظامی بومی با یگان های سرکوبگر اعزامی از تهران نگرانی بسیار شدیدی را در بین مقامات حکومتی به وجودآورد و ایجاد شکاف و تضاد فکری در داخل نیروها ضربه بسیار سنگینی بر کلیات حاکمیت بود و چنان که شاهد عزل و نصب سریع مهره های سیاسی و امنیتی و انتظامی در شهرهای آزربایجان بودیم. علیرغم بلوف های امنیتی و انتظامی شاهد آن بودیم که در روزهای پنجم و دوازدهم شهریور شهرهای آزربایجان خصوصا شهر اورمیه و تبریز در کنترل نیروهای معترض آزربایجانی قرار گرفت و با اینکه اکثر بازداشت شدگان در خیابان ها مورد ضرب و شتم قرار گرفته بودند ولی سیستم قضایی مجبور به آزادی سریع بازداشت شدگان در خیابان ها شد.
قبل از پنجم شهریور سران حکومتی بر این باور بودند که با بازداشت فله ای فعالین حرکت ملی و تهدید وارعاب خانواده ها سدی را در مقابل اعتراضات ایجاد خواهند کرد. بازداشت بیش از سی نفر از فعالین شناخته شده حرکت ملی در دوم شهریور در منطقه قوم تپه تبریز وضرب و شتم آنان در مقابل چشم عزیزانشان وبرخورد های غیر قانونی قاضی هاشم زاده با زندانیان سیاسی و شکنجه غیر انسانی آنها نه تنها مانعی در مقابل اعتراضات پدید نیاورد بلکه اراده و عزم عمومی را بیشتر و بیشتر نمود. پادگانیزه کردن شهرهای آزربایجان و عملیات های میدانی نیز جوابگوی اعتراضات توده ای نشد و تا روزهای نوزدهم و روزهای بعد و نهم مهر تداوم اعتراضات موجب فرسایش روحی یگان های انتظامی و ماموران امنیتی گردید. اساسی ترین عامل این فرسایش روحی حضور مداوم آنها در خیابان ها و حقانیت مطالبات مردمی بود. هئیت های مذهبی ترفندی دیگری بود که سران حکومتی در مقابل مردم قرار دادند و سعی کردند با واسطه قرار دادن هئیت های مذهبی از احساسات مذهبی مردم آزربایجان برای عدم حضور آنها در خیابان ها استفاده نمایند.
طرح مطالبات و اصرار بر اجرای آن نشان داد اعتراضات در شهرهای آزربایجان جنوبی شورشی کور و احساسی نبوده و برخواسته از جریانی ریشه دار است. نقطه قوت دیگر مقاومت چهل روزه ملت ترک آزربایجان جنوبی حول بحران خشکاندن دریاچه اورمیه همگرایی اندیشمندان و صاحبان نظر و اندیشه آزربایجانی جنوبی بر عمدی بودن سیاست خشکاندن دریاچه اورمیه و اهداف بلند مدت پشت آن می باشد که در همکاری نزدیک رسانه های جمعی و تشکیلاتهای سیاسی حرکت ملی خود را نشان داد. حاکمیت سیاسی ایران تلاش فراوانی نمود که مانع سرایت اعتراضات به سایر شهرهای آزربایجان جنوبی شود اما حضور اکتیو فعالین شهرهای اردبیل و زنجان و سایر شهرهای کوچک آزربایجان جنوبی تئوری ها و عملیات روانی نیروی مقابله کننده را خنثی نمود.
چند روز مانده به نهم مهر، سانحه دلخراش تصادف ابراهیم جعفرزاده فعال شناخته شده حرکت ملی آزربایجان، روح ملت ترک آزربایجان جنوبی را بیشتر از قبل جریحه دار کرد و علیرغم کارشکنی ماموران حکومتی تشیع جنازه مرحوم ابراهیم جعفرزاده تبدیل به محل مجادله دیگری شد و فشارهای وارده بر شیرزاد حاجیلو و سایر بازداشت شدگان نشان از واهمه سنگین حاکمیت از توان حرکت ملی و پتانسیل اعتراضی ملت ترک آزربایجان جنوبی دارد.
اینک...
واقعیت این است که بحران خشکاندن عمدی دریاچه اورمیه که برخی شرایط اقلیمی نیز به یاری تئورسین های پروژه آمده است چیزی فراتر از آن است که ما متصور می شویم. ما نمی خواهیم در این گفتار و تحلیل به باز گویی بحث های کارشناسی حول دریاچه اورمیه بپردازیم، اما فاکت های موجود حاکی از آن است که پروژه ای هراسناک بر روی میز دشمنان آزربایجان قرار گرفته و در داخل کلاسور این پروژه نابودی منابع طبیعی آزربایجان جنوبی، تحمیل فلاکت طبیعی علیه ملت ترک آزربایجان جنوبی و مسائل گوناگون سیاسی با کشور های همسایه ترک زبان و مسئله اتنیکی در غرب آزربایجان قرار گرفته است. آیا رهنمون ساختن اعتراضات ملی علیه پروژه امحا جمعی ملت ترک آزربایجان جنوبی با خشکاندن دریاچه اورمیه به مسیر یک انقلاب و یا تلاش برای تبدیل آن به بهار عربی راه چاره و ارزیابی درستی خواهد بود؟
تشکیلات مقاومت ملی آذربایجان بر این باور است که ملت ترک آزربایجان جنوبی در مسئله بحران خشکاندن عمدی دریاچه اورمیه با فلاکتی بسیار بزرگی و غیر قابل تصوری روبرو می باشد که راه برون رفت آن بسیج تمام پتانسیل عمومی در جامعه آزربایجان علیه طراحان و نجات دریاچه اورمیه می باشد. از دیدگاه ما دادن آدرس غلط و ایجاد فضای انقلابی فرصت های بسیاری را از دست ما خواهد ربود و تحلیل موفقیت های مقاومت چهل روزه ملت ترک آزربایجان جنوبی نشان خواهد داد.
آیا تداوم اعتراضات راه گشای عبور از بحران است؟ یقینا و بدون شک تداوم اعتراضات مردمی تنها ابزار حل بحران خشکاندن عمدی دریاچه اورمیه خواهد بود اما شیوه اعتراضات چگونه خواهد بود، سوالی است که زمان و شرایط سیاسی و اجتماعی تعیین کننده آن خواهد بود، به نظر ما فعالین حرکت ملی آزربایجان جنوبی با شیوه های مختلفی همچو پخش شبنامه ها و سی دی ها، نشر و پخش جزوات علمی و تحلیلی، تهیه اسلاید و فیلم های بحران دریاچه اورمیه، ایجاد سمینار ها و کنفراس ها، ایجاد ارتباط با رسانه های جمعی در سراسر دنیا خصوصا کشورهای ترک زبان منطقه می توانند به صورت روز مره اعتراضات را تداوم بخشند.
سران حکومتی ایران با ادامه بازداشت روزمره فعالین ملی آزربایجان جنوبی و افزایش فشار بر بازداشت شدگان دوم شهریور، شکستن دنده های محمد علیمرادی در زندان تبریز و اعزام عباس لسانی و عسگر اکبر زاده در پی طراحی توطئه ای دیگر بر علیه ملت ترک آزربایجان جنوبی و حرکت ملی می باشد تا اعتراضات ملی علیه بحران خشکاندن عمدی دریاچه اورمیه را به نحوی تحت شعاع قرار دهد. تشکیلات مقاومت ملی آذربایجان برجسته نمودن سرکوب و شکنجه فعالین ملی آذربایجان که در دفاع از دریاچه اورمیه بازداشت شده اند را از محوری ترین فعالیت ها برای تداوم اعتراضات می داند.
ما به عنوان فعالین حرکت ملی و تشکیلات ها و منابع خبری حرکت ملی نباید دچار اشتباه تحلیلی شده و جبهه مبارزه را با زمان سنجی غلط ببازیم، خنثی سازی پروژه های دشمنان آزربایجان جنوبی حول دریاچه اورمیه و بحث نجات دریاچه اورمیه نیازی به ایجاد فضای انقلابی و بهار عربی ندارد. ایجاد و سازماندهی هسته های مردمی برای تداوم اعتراضات در مناسبت های تاریخی پیش روی شیوه تکمیل کننده فعالیت های مختلف می باشد و تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان نیز تا حد توان و امکانات در این راه گام خواهد برداشت.
تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان
آزربایجان جنوبی
11/7/1390
