تک توران : دریاچه ی اورمیه در شمال غربی ایران و در منطقهٔ آذربایجان واقع شده‌است. این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تقسیم شده‌است. دریاچهٔ اورمیه، بزرگ ترین دریاچهٔ داخلی ایران و دومین دریاچهٔ آب شور دنیا است. آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه‌های زرینه رود ، سیمینه رود ، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلوچای و زولا چای تغذیه می‌شود.حوضهٔ آبریز دریاچه ارومیه، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع استکه پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور ایران را دربر می‌گیرد. این حوضه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، اورمیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، سولدوز، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به شمار می‌رود. دریاچه ی اورمیه بزرگ ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته‌است . پارک ملی دریاچه اورمیه پس از مرداب انزلی، از جالب ترین و نغز ترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران به شمار می‌رود. این دریاچه در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی را در حیات وحش خود جای داده است . آب دریاچهٔ اورمیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس‌هاست به این دلیل هیچ ماهی و نرم تنی به جز گونه‌هایی از سخت پوستان در آن زندگی نمی‌کنند و آب آن هیچ وقت یخ نمی‌زند. شناکنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند آب دریاچهٔ اورمیه از دستهٔ آب‌های کلروره سدیک می‌باشد و گل دریاچهٔ اورمیه خمیری سیاه رنگ و جزو گل‌های کلروره‌است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری‌هایی چون رماتیسم و آرتروز و بیماری‌های زنانه است. دریاچهٔ اورمیه دارای ۱۰۲ جزیره‌است که همهٔ آنها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده است. جزیره اِشک، زیستگاه پرندگان زیبای کوچک از جمله مرغ آتش و تنجه و نیز گوزن زرد ایرانی است. دریاچهٔ اورمیه یکی از زیستگاه‌های طبیعی مهم در منطقهٔ آذربایجان که در عین حال برای ورزش‌های آبی همانند شنا، قایقرانی و اسکی روی آب نیز بسیار مناسب می‌باشد، در آستانه خشک شدن است. این دریاچه که با سواحل زیبا و آب شور و شفا بخش خود گردشگران بسیاری را در فصول مختلف و علی‌الخصوص در تابستان به سوی خود جلب می‌نماید، از نظر داشتن مینرال‌های مختلف، دارای یکی از کمیاب ترین منابع طبیعی بوده و متأسفانه امروزه با تهدیدی بسیار جدی روبروست.
پل میان‌گذر دریاچه اورمیه بر روی دریاچه اورمیه بنا
نهاده شده است و قسمتی از بزرگراه شهید کلانتری است. این پل دو استان آذربایجان
شرقی و آذربایجان غربی در شمال غربی ایران را به هم متصل می‌کند. این پل ۱۷۰۹ متر
طول دارد که ۱۲۷۶ متر آن در داخل دریاچه اورمیه اجرا شده و حدود ۳۸۵ متر آن در دو
طرف پل‌های اتصال است.
نمك دریاچه اورمیه در درمان بیماری‌های پوستی و
دردهای عضلانی موثر است نمک دریاچه اورمیه با برخورداری از مقادیر زیادی مواد
معدنی مختلف در درمان بیماری‌های متعدد از جمله بیماری‌های قارچی و پوستی ، دردهای
عضلانی و مفصلی موثر است.
اثرات درمانی نمک دریاچه ارومیه از گذشته‌های دور کشف
شده بوده است به طوری که بیماران مسافتهای طولانی را برای رسیدن به این دریاچه
مرده و استحمام در آن طی می کرده‌اند.
لازم به ذکر است که دریاچه مرده به دریاچه‌هایی می گویند که بدلیل عدم
ارتباط با آبراه‌های اصلی بتدریج با از دست دادن آب و افزایش میزان املاح نمکی به
دریاچه‌های شوری تبدیل می شوند که دیگر زیستگاه هیچ موجود زنده دریایی نمی‌باشد که
در اصطلاح آن را دریاچه مرده می‌نامند. اما این دریاچه‌های مرده آن قدر مملو از
خواص درمانی نایاب می‌باشند که بهترین درمان برای انواع بیماری وامراض مختلف
هستند. تنها 3 دریاچه عظیم مرده در دنیا وجود دارد که دومین آنها پس از بحرالمیت
دریاچه مرده اورمیه می‌باشد و پس از آن دریاچه مرده نمک آمریکا (America Lake Salt ) در رده سوم قرار دارد. نمک دریاچه اورمیه از نادر نمک‌های
دریاچه‌ای مرده در جهان می‌باشد که بدلیل وجود گونه‌ای از سخت پوستان که از کمیاب ترین
سخت پوستان می‌باشند ( آرتیمیا ) در آب دریاچه ارومیه و ترکیبات و مواد معدنی که
از پوسته این موجود زنده به دست آمده است مشخص شده نمک دریاچه ارومیه دارای مقادیر
بسیاری از مواد معدنی از جمله کلر، سدیم، پتاسیم، منزیم، کلسیم، برم، سولفات‌ها و
دیگر مواد معدنی به همراه کتون می باشند که هریک به تنهایی دارای خواص بسیاری
هستند و در درمان بیماری‌های متعدد از جمله بیماری‌های قارچی و پوستی، دردهای
عضلانی و مفصلی، رفع خستگی و استرس، همچنین بهبود پینه و ترک پا و دست موثر می‌باشند.
در سال 1346براساس مصوبه شماره یك شورای عالی حفاظت
محیط زیست كشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شورای عالی در سال
1354به عنوان پارك ملی ارتقا یافت. همچنین
در سال 1356براساس مصوبات «MAB» (انسان و كره مسكون) به عنوان یكی از مناطق بین المللی ذخیره گاه
های زیست كره در سطح جهان به ثبت رسیده است. این دریاچه با تمام جزایر آن در سال
1354به عنوان یكی از تالاب های بین المللی در كنوانسیون رامسر ثبت و از سوی موسسه
بین المللی تالاب ها به عنوان یكی از مهم ترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد.
آرتیمیا موجودی با ارزش اقتصادی بالا
آرتیمیا نام موجودی است با ارزش كه طول آن كمی بیشتر
از یك سانتی متر است و به غیر از دریاچه ارومیه و منطقه ای در آمریكا در هیچ جای
دیگر دنیا به صورت طبیعی زندگی نمی كند. از آرتیمیا در صنایع داروسازی، آرایشی،
غذایی، نساجی، پرتوزدایی هسته ای استفاده می شود، به خصوص توسعه صنایع آبزی پروری
مانند میگو و ماهیان خاویاری وابستگی مستقیمی به این محصول دارند. كاربردهای فراوان آرتیمیا سبب شده است، تعدادی
از كشورها از جمله چین و ویتنام اقدام به تكثیر و تولید این محصول كنند، هر چند
میزان تحمل آرتیمیا به شوری آب تا 200 گرم در لیتر است ولی اكنون شوری آب دریاچه
اورمیه از 300 گرم در لیتر گذشته است و این جانور در خطر نابودی قرار دارد، كارشناسان اعتقاد دارند، اگر دریاچه در وضعیت
طبیعی خود باشد، تنها از طریق برداشت آرتیمیا سالانه چیزی در حدود 2 تریلیون تومان
درآمد نصیب كشور می شود، در حالی كه تمام درآمد بخش كشاورزی استان حاصل خیز
آذربایجان غربی در بهترین شرایط 700 تا 800 میلیارد تومان برآورد می شود. بسیار
تاسف برانگیز است زمانی كه بدانیم هر كیلو از آرتیمیای تولید شده در كشور چین به
قیمت 200 تا 300 دلار برای مصرف در صنعت پرورش آبزیان وارد بازار ارومیه می شود.
لجنی در حکم دارو و خاکی در حکم غذا
ویژگی دیگر دریاچه ارومیه نمك مرغوب دریاچه است كه از
زمان های دور برای مصارف خوراكی، استحصال می شود همچنین املاح بسیار ارزشمندی از
جمله پتاس و فسفر را نیز می توان استحصال كرد كه كارخانه پتاس مراغه در همین راستا
ساخته شده ولی مشكلات زیست محیطی را در پی داشته است. منبع ارزشمند دیگر دریاچه گل
و لجنی است كه در واقع اجساد موجودات ریز داخل دریا هستند و در مداوای بیماری ها و
امراض پوستی و جلدی موثر واقع می شوند.
این مواد سیاه رنگ سرشار از پروتئین بوده و ارزش صادراتی دارد كه می تواند
با فرآوری و بسته بندی مناسب صادر شود همچنان كه از گل و لجن دریاچه بحرالمیت در
اردن برای ساخت لوازم آرایشی استفاده می شود.
