تک توران : « آذربايجان و گورجوستانين
موستقيلليکلرينه هئچ بير اؤلک، خوصوصيله ده روسييا قنيم کسيله بيلميهجک»
گورجوستان پرئزيدئنتي محمد امين رسولزادنين «بير کره يوکسلن بايراق بير داها ائنمز» سؤزلريني آذربايجان ديلينده تکرارلادي .
گورجوستان پرئزيدئنتي محمد امين رسولزادنين «بير کره يوکسلن بايراق بير داها ائنمز» سؤزلريني آذربايجان ديلينده تکرارلادي .
سااکاشويلي پوتينين آوراسييا بيرليگي ايدئياسيني ايمپئريياني يئنيدن ديرچلتمک جهدي کيمي ديرلنديردي
ميللي مجليسين دوننکي ايجلاسي گورجوستان پرئزيدئنتي ميخايل سااکاشويلينين چيخيشي ايله ياددا قالدي. ايجلاسدان اول پارلامئنتين صدري اوقتاي اسدوو گورجوستان پرئزيدئنتيني قبول ائديب. سپيکئر گورجوستان پرئزيدئنتينين آذربايجانا صفرينه و ميللي مجليسه گلمهسينه توخوناراق دئييب کي، آذربايجانلا گورجوستان بو گون ستراتئژي امکداشليق و طرفداشليق موناسيبتلرينه سؤيکنن سيياست يئريديرلر. سپيکئرين بيلديريب کي، هر ايکي دؤولتين باشچيلاري آراسيندا اولان صميمي، مئهريبان موناسيبتلر دؤولتلراراسي امکداشليغين ديناميک اينکيشافينا دا اؤز موثبت تاثيريني گؤسترير. سپيکئر اونو دا خاطيرلاديب کي، گورجوستانلا آذربايجان نئچه ايللردير کي، باکي-طيفليس-جئيهان نئفت کمري لاييههسيني اوغورلا حياتا کئچيريرلر. اوقتاي اسدوو حاضيردا ديگر لاييههلر اوزرينده ده ايشلرين داوام ائتديريلديگيني وورغولاييب.
باکي-طيفليس-قارس دميريولو لاييههسينين هر ايکي اؤلکه اوچون بؤيوک اهميت داشيديغيني دئين پارلامئنت صدري گورجوستان و آذربايجانين اوزلشديگي پروبلئملره ده توخونوب: «هر ايکي اؤلکهنين پروبلئملري ده عئينيدير. هم آذربايجان، هم گورجوستان سئپاراتيزمدن ازيت چکير و بو، اؤلکهلريميزين اينکيشافي يولوندا ان بؤيوک مانعهدير. آما بونا باخماياراق، بين الخالق حوقوق بيزيم طرفيميزدهدير. اونا گؤره اينانيريق کي، ياخين زامانلاردا هر ايکي اؤلکهنين ناراحات ائدن بو پروبلئملر اؤز موثبت حليني تاپاجاق».
گؤروشدن سونرا گورجوستانين دؤولت باشچيسي پارلامئنتين ايجلاس زالينا تشريف بويوردو. اولجه سپيکئر صدري اوقتاي اسدوو بيلديردي کي، آذربايجان و گورجو خالقلارينين دوستلوغو قديم تاريخه ماليکدير و هر ايکي اؤلکه ستراتئژي طرفداشدير.
گورجوستان پرئزيدئنتي ده اؤز چيخيشينا آذربايجان و گورجوستان آراسيندا چوخسرليک تاريخي باغليليقدان، خالقلاريميز آراسيندا مئهريبان قونشولوق و سارسيلماز دوستلوق موناسيبتلرينين ايندييه قدر داوام ائتمهسيندن، ايکي اؤلکهنين ستراتئژي طرفداشليغيندان دانيشدي. آذربايجان و گورجوستانين تاريخ بويو اوخشار پروبلئملر ياشاديقلاريني وورغولايان گورجوستان پرئزيدئنتي دئييب کي، هم گورجو، هم ده آذربايجان خالقي قلبهلرده و مغلوبيتلرده بير اولوب. آذربايجان خالق جومهوريتينين موستقيليگينين ايلک دفعه1918-جي ايلده طيفليسده ائلان اولوندوغونو خاطيرلادان گورجوستان پرئزيتئنتي محمد امين رسولزادنين مشهور «بير کره يوکسلن بايراق، بير داها ائنمز» سؤزلريني آذربايجان ديلينده تکرارلادي.
اونون بو سؤزلري پارلامئنتاريلرين آلقيشلاري ايله قارشيلاندي.
سااکاشويلي قئيد ائتدي کي، آذربايجان و گورجو خالقلاري جنوبي قافقازين ان قديم ميلتلريدير، اؤلکهلريميز ايسه چوخ گنج موستقيل دؤولتلردير: «بيزيم اؤلکهلريميز تاريخ بويو عئيني تهلوکهلرله اوزلشيبلر. بو تکجه اوزاق کئچميشده بئله اولماييب، ائله ياخين کئچميشده ده بو تهلوکهلر قارشيميزا چيخيب. آما بيزي يالنيز سياسي طرفداشليق بيرلشديرمير. علاقه لريميز تکجه عئيني تهلوکهلرله اوزلشمگيميزله باغلي دئييل، بونون کؤکلري داها دريندير. بيزيم خالقاريميز بير-بيريلرينه قايناييب قارشيبلار و مدنيتلريميز ده هميشه قارشيليقلي تماسدا اولوب».
داها سونرا گورجوستانين دؤولت باشچيسي روسييانين ايمپئرييا سيياستينين جنوبي قافقازا گتيرديگي بلالارا ديقت يؤنلدهرک، کرئملين رئگيونداکي سيياستيني بو ده دييشديرمهديگيني سؤيلهدي: «ان آغير رئپرئسسييالار و تزييقلر بئله بيزي آزادليق يولوندان، آماللاريميزدان دؤندره بيلمهدي. روسييادا 100 ايل اؤنجه گئدن پروسئسلر تکرارلاندي. محمد امين رسولزادنين آرزولاري اؤلمهدي و 20 ايل اول رئالليغا چئوريلدي. بو گون روسييا يوز ايل بوندان اول ياشاديغي تاريخي ياشايير. هر بير دؤورده روسييا اؤز ايشغالچي مقصدينين قورباني اولوب. ائله سسري ده اؤز داخيليندن – ايمپئرييا سيياستي اوجباتيندان داغيلدي. اينسانلار آرتيق اسارتده ياشاماغا دؤزمک ايستمهديلر. قافقازدا دوست و قونشو اؤلکهلر اولان آذربايجان و گورجوستانين موستقيلليکلرينه هئچ بير اؤلک، خوصوصيله ده روسييا قنيم کسيله بيلميهجک».
روسييانين يئني سئچيلن پرئزيدئنتي ولاديمير پوتينين بير مودت اورتايا آتديغي آوراسييا بيرليگي ايدئياسيني ايمپئريياني يئنيدن ديرچلتمک جهدي کيمي خاراکتئريزه ائدن ميخايل سااکاشويلي وورغولادي کي، بو گون نه گورجوستانين، نه ده آذربايجانين گئرييه يول يوخدور: «بيز آرتيق مؤحکم تمللر اوزرينده اؤز دؤولتلريميزي برپا ائتميشيک. آرتيق 2012-جي ايلده ياشاييريق و هر کس قبول ائتمهليدير کي، 2012-جي ايلده سووئت ايتتيفاقيني برپا ائتمک ايدئيالاري ايفلاسا محکومدور. اينسانلار بير داها اؤز آزادليقلاريندان، موستقيلليکلريندن، اؤز طالعييني تعيين ائتمک ايمکانيندان ايمتيناع ائتميهجکلر. من اوميد ائديرم کي، روسييا رهبرليگي ده بونو قبول ائدهجک و آنلاياجاق کي، ستابيل اولمايان واسساللاردانسا، گوجلو قونشولار، دوشمندنسه طرفداشلار ياخشيدير. من روسيياني اهاليسيني ميفلرله قيدالانديران دئييل، غورورلو، اؤزونه امين دؤولت کيمي گؤرمک ايستهييرم».
ميخايل سااکاشويلي داها سونرا بيلديردي کي، حاضيردا آذربايجان-گورجوستان ايتتيفاقي جنوبي قافقازين رئاليغيدير و هر زامان اولدوغوندان داها مؤحکمدير. گورجوستان پرئزيدئنتي قئيد ائتدي کي، بو ستراتئژي طرفداشليغين يوکسک سويييهيه گلمهسينده آذربايجانين دؤولت باشچيسي ايلهام الييئوين خوصوصي خيدمتلري وار و هر ايکي اؤلکه رهبرليگينين مؤوقئعلرينين اوست-اوسته دوشمهسي بؤيوک اهميت داشييير: «بيز موتتفيقليک موناسيبتلريميزي گلهجکده داها يوکسک سويييهيه قالديرماق ايستهييريک. دونن بيز کونکرئت و سانباللي لاييههلري موزاکيره ائتديک، بو لاييههلرين رئاللاشماسي خالقلاريميزا عئيني درجهده خئيير گتيرهجک».
سااکاشويلي چيخيشينين سونوندا محمد اسد بيين «الي و نينو» رومانيندان سيتات گتيردي: «بيز فاجيعه وي کئچميشيميزي خوشبخت سونلوغا چئويره بيلريک. بيز ائله ائده بيلريک و ائله ائتمهليگيک کي، الي و نينونون محبتينه بير داها خاريجي ايشغالچيلار طرفيندن سون قويولماسين، بوگونکو الي و نينو موحاريبه لردن اوزاق، چيچکلنن اؤلکهلرده ياشاسينلار. بو، موطلق بئله اولاجاق».
گورجوستان پرئزيدئنتي سوندا بير داها محمد امين رسولزادنين «بير کره يوکسلن بايراق بير داها ائنمز» سؤزلريني اولجه گورجو ديليند، داها سونرا آذربايجان ديلينده ايفاده ائدهرک زالي ترک ائتدي.
سااکاشويلينين چيخيشيندان سونرا دئپوتاتلار اومبودسمان علميرا سولئيمانووانين ايلليک حساباتيني دينلهديلر. حساباتدا قئيد اولونور کي، اؤتن ايل وطنداشلارين کورروپسييا و روشوتله باغلي موراجيعتلري آرتيب: «اومبودسمانين اونوانينا کورروپسييايا يول وئريلمهسي و روشوت طلب ائتمه حاللاري ايله باغلي 797 شيکايت داخيل اولوب. بو دا 2010-جو ايلله موقاييسهده 30،6 فايز چوخدور. شيکايتلرده وضعيفهلي شخصلرين قانونسوز حرکتلري و موختليف پوزونتولارا يول وئريلمهسي ايله باغلي معلوماتلار، قانونچولوغو، حوقوق قايدالاريني، وطنداشلارين حوقوق و قانوني ماراقلاريني تمين ائتمهيه مسئول اولان بعضي دؤولت اورقانلارينين و تشکيلاتلارين فعاليتيندن نارازيليقلار عکسيني تاپيب. مووککيل دئدي کي، پروکورورلوق اورقانلارينا کورروپسييا و روشوت طلب ائتمه کيمي حاللاري اؤزونده عکس ائتديرن شيکايتلرله باغلي 102 سورغو گؤندريب. 1 شيکايت اوزره جينايت ايشي آچيليب، 21 شيکايت تمين ائديليب، 11 شيکايت محکمهده چيخاريلان قرارلارين اوبيئکتيوليگينين تمين اولونماسي مقصديله محکمهيه گؤندريليب، 43 شيکايت اوزره جينايت ايشينين باشلانماسي ردد اولونوب، 22 شيکايت جينايت ايشينه علاوهئديلهرک آراشديريليب، 5 شيکايت اوزره آراشديرما داوام ائتديريلير». اومبودسمان معروضهسينده حربي چاغيريش سيستئمينده يول وئريلن روشوت حاللارينا ديقتي يؤنلتدي و بو ساحه نين ايشينه نزارتين گوجلنديريلمهسيني واجيب سايديغيني دئدي. او، منزيل-کوممونال تصروفاتي سيستئمينده ستروکتور ايصلاحاتلارينين آپاريلماسيني، منزيل-کوممونال ايستيثمار ساحه لرينين لغو ائديلمهسيني و صلاحيتلرينين بلهديييهلره وئريلمهسيني، اونوانلي دؤولت سوسيال يارديملارينين تعيين و تمين ائديلمهسي مئخانيزملرينين تکميللشديريلمهسيني تکليف ائديب. حساباتدا قئيد اولونور کي، 2011-جي ايلده منزيل حوقوقونون پوزولماسي ايله باغلي 506، او جوملهدن طبيعي فلاکت نتيجهسينده ديميش زييانلا باغلي 129 شيکايت داخيل اولوب: «2011-جي ايلده امک حوقوقلارينين پوزولماسي ايله باغلي 1 246 شيکايت گليب. تحليللر گؤسترير کي، 2010-جو ايلله موقاييسهده شيکايتلرين سايي آرتيب. شيکايتلر اساسن امک موقاويلهسي باغلانمادان ايشه جلب ائديلمهسي، امک موقاويلهسي شرطلرينين يئرينه يئتيريلمهمهسي، امکهاققينين دوزگون حسابلانماماسي، اؤدنيلمهمهسي، ناتامام اؤدنيلمهسي و يا اؤدنيشين گئجيکديريلمهسي، ايشچينين راضيليغي اولمادان اوزونموددتلي اؤدنيشسيز مأذونيته گؤندريلمهسي، ضروري امک شراييطينين ياراديلماماسي، سون حاق-حسابين وئريلمهمهسي، ائلجه ده تئخنيکي تهلوکهسيزليک قايدالارينا رعايت ائديلمهمهسي ايله باغليدير».
معروضه ايله باغلي فيکيرلريني بيلديرن ياپ-چي دئپوتات موباريز قوربانلي قئيد ائتدي کي، اينسانلارين هاقلي شيکايتلرينه يئرلرده و زامانيندا باخيلماليدير: «آذربايجاندا اينسان حوقوقلارينين تمين ائديلمهسي، بو يؤنده مووافيق قانونوئريجي آکتلارين قبول اولونماسي، بين الخالق کونوئنسييا و سازيشلره قوشولما ايستيقامتينده چوخ جيدي ايشلر گؤرولمکدهدير. اومبودسمانين حساباتيندان دا معلوم اولور کي، بو قوروما اونوانلانان شيکايتلرين ايستيقامتي دييشير و آزالير. بو اؤلکهده حياتا کئچيريلن سوسيال-ايقتيصادي ايصلاحاتلارين منطيقي نتيجهسيدير. آما بونونلا ياناشي، بعضاً يئرلرده شيکايتلره زامانيندا ديقت يئتيريلمهيهنده اينسانلار ميللي مجليسه و يا اومبودسمانا موراجيعت ائتمک مجبوريتينده قاليرلار. اونا گؤره حساب ائديرم کي، اينسانلارين اساسلي شيکايتلري واختيندا و يئرينده تمين اولونماليدير. عئيني زاماندا شيکايتلرين آراشديريلماسي و تمين اولونماسيندا مووافيق قوروملار کوورديناسييا ائديلميش شکيلده فعاليت گؤسترمهليديرلر».
ميلت وکيلي سابير روستمخانلي ايسه دئپوتاتلارين دا حوقوقلارينين اينسان حوقوقلارينا عاييد اولدوغونو بيلديرهرک بو يؤنده پروبلئملرين ياشانديغيني دئدي: «بيزيم ده حوقوقلاريميز تئز-تئز پوزولور. بو گون يئرلرده سانکي مأمور اؤزباشيناليغي وار و قانونلارا سايمازيانا موناسيبت وار. اؤزوموز ده گؤروروک کي، دؤولت باشچيسي يئرلرده وطنداشلارلا نئجه دانيشير، رفعتار ائدير. سانکي اؤزو هر بير وطنداشا حسابات وئرير. هانسي کي، بو حساباتي اونون يئرلرده نومايندهلري وئرمهليديرلر. آنجاق بونون عوضينه پرئزيدئنتين يئرلرده نومايندهلري، يني ايجرا باشچيلاري اينسانلارا حؤرمتسيزليک نوماييش ائتديريرلر. بو ايسه هئچ شوبههسيز نارازيليغا، موعين سؤز-صؤحبتلرين مئيدانا چيخماسينا سبب اولور و اولا بيلر». ياپ-چي دئپوتات سيياووش نووروزوو ايسه اومبودسمانين حساباتيني يوکسک قييمتلنديردي: «اينسان حوقوقلاري آذربايجاندا قانونلارلا قورونور. آما بعضي دونوزبازلار وار کي، اونلار آذربايجان حاقيندا بين الخالق عالمده دوزگون اولمايان ري فورمالاشديرماغا چاليشيرلار. آما اونلارين جهدلري آلينماياجاق».
دئپوتات ايقبال آغازاده ايسه چيخيشيندا قارشيدان گلن نووروز بايرامي عرفه سينده آمنيستييا وئريلمهسي تکليفيني ايرهلي سوردو. او بئله بير آدديمين اؤلکهده يوکسک احوال-روحيييه ياراداجاغيني سياسي ثابيتليگي داها دا گوجلنديرهجگيني وورغولادي.
جاوانشير حسنلي
خالق جبهه سی