""سیاسی زیندانی لر آزاد اولسون"باشدا گئده ن آد سعید متین پورون آدی و بونا تای آدلار.یقین او اینسانلارین چوخو بو مراسیمده ن خبرلی اولسایدیلار و بونا تای مراسیملرده ن،گلیب قاتیلاجایدیلار.
اوچ جؤمله دئمک ایستردیم چوخ یوخ،ایراندا یاشییان تورکلرین میللی
حاقلاری،سعید متین پور،خبرنیگارلیق؛بو اوچون بیر-بیرینه قاتماق ایستردیم.بعضاً میللی
حاقلاردان صحبت گئده نده ائله داورانانلار اولورکی ائله بیل کیچیک بیر قونودان صحبت
گئدیر،یانی باشقا بیر اؤنملی مسئله لرین یانیندا بیر آشاغیلاما، بیر کیچیرتمه گؤروروک
بونا خاطیر.سانکی اؤنملی بحثلر آیری بیر زادلاردیر، بو ایکینجی رده ده و هله بو تئزلیگه
واختی چاتمایان بیر بحث دیر.آنجاق فقط آمار اولاراق مسئله یه بئله باخساق کی یئر اوزونده،2میلیارد600میلیون
اینسان اؤز دیلی و اؤز کیملیگی حاکیم اولمایان بیر اؤلکه ده یاشاییر بو مسئله نین ده
نه قده ر اؤنملی و نه قده ر بؤیوک اولدوغونو دوشونه جه ییک.2 میلیارد 600میلیون اینسان
یاشادیغی اؤلکه ده اؤز دیلی،اؤز کیملیگی،اؤز کولتورو حاکیم دئییل،اونلار 2-جی رده اینسانلار
اولار و بوندان600 میلیون اینسانی هله رسمییته تانینماغا چالیشیر،هله چالیشیرلار کی
بیزی تانییین،بیزی تانیین، بیزده واریق،بیز آمارلارا گله ک،بیزیم آدیمیز دئییلسین.آمار
اولاراق باخاندا اوندا بو مسئله اؤنمسیز دئییل،چوخدا بؤیوک و اؤنملی دیر.2میلیارد
600میلیون اینسانین دا دردیدیر و ایرانین4/3نون دردی.یانی ایران آدلانان بیر اؤلکه
نین4/1نین کولتور و کئچمیشی و هر بیر شئیی،اینانج سیستمی،او بیری4/3نه حاکیم اولور.گؤره
سن بونون اؤنمین دوشونمک چتیندیر؟ایندی جاواب وئره ریک یوخ،آنجاق 18 ایل بوندان قاباق
بونا بوجور یوخ جاوابی وئرمک چتین ایدی.18 ایل بوندان قاباق ایراندا یاشایان تورکلرین
و باشقا فارس اولمایان اینسانلارین حاقلارین گؤرمک،اینانماق چتین ایدی.هر نه پرده لر
آرخاسیندا گیزله دیلمیشدی.سعید متین پورون اؤنمی اوردا بیلینیر.18 ایلدی بو حقیقتی
درک ائدیب،بلکه ده اوندان اؤنجه لر درک ائله میشدیر،18 ایلدیر بیز اونون ساواشمالاری
ایله تانیشیق،18 ایلدی پرده لر آرخاسیندا گیزله دیلن اینسانلاردان سؤز آچیر،ائولرینین
بوجاغیندان سسی چؤله چیخمایانلاردان،امه سزر دئمیشکن:"من میلیونلار اینسانلاردان
دانیشیرام کی آدین دیله گتیرمه یه وکیملرده نم دئمه یه اوتانیر"من میلیونلار اینسانلاردان
دانیشیرام کی گئدیب کوچه باشینداکی توکانچی دان بیر شئی آلماغا یا دوکتوره گئده نده
اؤز قارنی نین سانجی سین اؤز دیلینده دئمکده ن اوتانیر،من بئله میلیونلار اینسانلاردان
دانیشیرام.
ایندی بلکه دای بو اینسانلارین حاقی آزدان-چوخدان چوخلارینا
دای تانینمیش اولوب. آزدان-چوخدان هامی دوشونوبدور کی ایراندا هر بیر شئی فارسین دئییل،
ایراندا تورک یاشاییر، کورد یاشاییر، عرب وار، بلوچ وار، تورکمن وار؛ اولسون کی اساس
مدنیتلری فارسدان اوزاق اولماسالاردا، قوهوم اولسالاردا، لر وار، گیلک وار بونلارین
دا کیملیک مسئله لری وار و بونلارین دا ائله او کیملیک مسئله لری بئیینلری نین آلت
قاتیندا هر بیر شئی لرینه ائتکی بوراخیر.قیزلاری توپلوما چیخا بیلمه ییر سه بیر باشی
اورا باغلی دیر.ایراندا گئدن بو گونکو آزادلیق ساواشینا قاتیلا بیلمه ییرلرسه اساس
باشی اورا باغلی دیر.
"اودلار
وطنی بابکی، ستار بئجرمیش بوجاغیندا ایل لر بویو اولسان دا آزادلیق سوراغیندا یوخ ایندی
آدین ائللرین عوصیان واراغیندا"
ندن ایندی آذربایجان و ایران تورکلرینین آدی ائل لرین عوصیان
واراغیندا یوخدور!!؟ چون بونلاری 80 ایلدیر صحنه دن قوووبلار، 80 ایلدیر بونلاری مئیدانا
چاغیرماییبلار، 80 ایلدیر بونلارین آدی گلمه ییب، 80 ایلدیر بونلارا نه مدرسه وار،
نه تئلویزیون وار، نه مهد وار، و هئچ بیر اؤیره تیم گؤرمه ییبلر؛ و اؤیره تیم گؤرمه
ین اینسانلار طبیعی کی دالی قالمیش اینسانلار اولاجاقلار و اورتاما چیخا بیلمه یه جکلر.
18
ایل بوندان قاباق هر بیر شئی ایران-عراق ساواشینین هیاهوسوندا
ایتدیگی زامان و اونون دالی سؤره تزه-تزه هله سازندگیلیکدن و بونا تای بیر سؤزلردن
دانیشدیقلاری زامان، بو حقیقتی دوشونمک، بو حقیقتی اودا بیر میللی وارلیق کیمی دوشونمک
راحات ایش دئییلدیر. چوخلاری اوندا بونو بیر فردی حاق کیمی تانیییردی، فردی حاق کیمی
تانیییردیلار، من آزادام کی اؤزدیلیمده دانیشام. آنجاق، بیز آزادیق کی اؤز تجمع لریمیز
اولسون، بیز آزادیق اؤز توپلوملاریمیز اولسون، درنک لریمیز اولسون، درگی لریمیز اولسون،
حیزبلریمیز اولسون، بونو دوشونن یوخ ایدی. هله بلکه ده بوندا آخسایانلاریمیز وار، هله
بلکه ده چوخلاریمیز، بلکه ده من، ائله بئله دوشونورم کی نه یاخشی پارتی لریمیز و نه
یاخچی تجمع لریمیز باشقالاری ایله اولسون؛ بو نه یاخشی ایله منیم موشکولوم یوخدو ها،
ایسته مه سم اونلارلا اولام، حاققیم وار آیریجا دا پارتی لریم ده اولسون. بوردادیر
بحثیمیز، یوخسا ایسته دی ایسه اینسان ایسته گینین قاباغین کیم آلا بیله جک. و بوردا
سعید متین پورون اؤنمی و سعید متین پورا ندن بو قدر آغیر جزالار وئریلیر بللی اولور.
نئچه دفعه¬لر موختلیف ایشلرده ایش بیرلیگیمیز اولدو، بو گون اونو خاطیرلاتماق چوخ گؤزل
بیر گون ایدی، چوخ گؤزل بیر گون ایدی. بیر گون تانینمیش دوستلارین بیرینین حاقیندا
یازی یازیردی، یازیسیندا یازمیشدی کی: "بئله اولایلار اونون توتولماسی وبئله اولایلار
بیزه فرصت دیر توپلاناق دردلریمیزدن دانیشاق، اونلاری یاد ائتمکله سؤزلریمیزی دئیک
و اونلاری یاد ائتمکله اونلاری مدافیعه ائدک." ائله اؤز جومله¬سینه قاییدیرام.
بیر آیری یازیسیندا یازمیشدی، فارسجا بیر یازی ایدی، یازمیشدی:"چه خبرها می شود
که خبرمان نمی شود" و بوردا بیر خبرچی کیمی چیخیش ائتمیشدی، و بیر سیرا خبرلر
وئرمیشدی بیزه کی خبریمیز اولموردو. من اؤزوم چوخ-چوخ خبرلردن اونون یازیلاری ایله
خبرله¬نردیم، هردن اؤزومه بیر ادعام اولدوقدا کی چوخ چالیشقانلاری، سیاسی اینسانلاری
تانیییرام، آنجاق هر گون اونون یازیلاریندا بیر سیرا آیریلاری آدی قاباغیما گلردی کی
اوناجان تانیماییردیم. خبرنگار گونونده او اینسانی عزیزله¬مک چوخ گؤزل بیر آددیمدیر،
یانی تام یئرلی بیر آددیمدیر. سعید پرده¬لر آرخاسیندا گیزله¬دیلمیش اینسانلارین خبرچی
سی ایدی، خاطیریمده¬دیر اوچ قارداش عوض پور تبریزده توتولموشدور، 85-ین فروردینی¬ایدی.
ائله حیرص¬له ائله آغیزلا مندن بیر خبر آلیردی کی، "به اونلاردان نییه خبر گئتمه¬ییب!؟
به اونلار هاردا قالیبلار!؟"، اوندا بیلیردین کی بو بیر دنه خبرنگاردیر و اوندا
بیلدیم کی بو، رسمی داییره¬لردن اوزاق،قیرمیزی پرده لی،قیرمیزی صندللی ائولرده سؤزلری
گئتمه ین اینسانلارین خبرچی سیدیر.رسمی داییره لرده چوخلارین آدلاری چکیلیر، اونلاردا
آدی چکیلمه¬ین¬لرین خبرچی¬سیدیر، ائله ایندی سعید اؤزو ده ائله¬دیر. سید حئیدر بیاتین
گؤزل شعری وار:
"
آدین کامئنت-کامئنت گزدی بلوقلاری قازئته لر تیتری، آدیندان
بویون قاچیراندا"،
اگر یانیلماسام شعر بئله ایدی؛ یانی قازئته لر آدینی وورمادیغی
گونده، قازئته لر وورماسین، آدی " کامئنت-کامئنت گزدی بلوقلاری"، چون اؤزو
پرده¬لر آرخاسیندا گیزله¬دیلن اینسانلارین خبرچی سسی ایدی، رسمی داییره¬لردن قیراقدا
قالان اینسانلارین مدافعی ایدی، و بو گون او رسمی داییره-لردن قیراقدا قالان اینسانلار
اونون مدافعی اولمالی¬دیر.
ائله یئنه یادیمدادیر، بیر باشقا دوستون یاخالاندیغی زاماندا،
یانیلماسام اگر 16 آی 17 آی زینداندا قالدی، نئجه حیرص له منه دئدی کی 16-17 آیدا واخت
ائله¬ییب گئدیب عکسین آلیب گتیریب وورا بیلمه¬دیز!!!؟؟؟، او آدامین عکسی گئتمه¬میشدی
بو زامانلاردا یانی بئله چتین شراییط¬¬ ده راست گلمیشدی آدی گئتمه¬میشدی؛ و اؤزو بوردان
دوروب گئتمیشدی اردبیله اونون عکس¬ینین دالی سوره. اؤزو ائله دوروب گئتمیشدی اردبیله
اونون عکسی¬نین دالی سوره و اؤزو آیری یئرلرده ده بئله آددیم آتمیشدی. یانی ایراندا
یاشایان تورکلرین میللی حاقلاری، سعید متین پور و خبرنگار گونو، بیر-بیرینه دویونلنمیش
بیر-بیریندن آیریلمایان بیر بحثدیر. قوی سعیدی هله¬لیک فیزیکی اولاراق بیزدن اوزاق
ساخلاسینلار آدی ساوالان داغلارین گزیر. آدی پارچالار اوستونده بابکین روحو گزن داغلاری
گزیردی من گؤزومله گؤردوم.
"نیسگیل
او چرچییه قالسین کی جواهیر ندی قانمیر
مدنیت دبین ائیلیر بدویت بیر اوتانمیر"
چکیده‌ای از سخنرانی مهندس ابراهیم رشیدی(ساولان) به مناسبت
روز خبرنگار درباره‌ی سعید متین‌پور
ابراهیم رشیدی(ساوالان) روزنامه‌نگار و فعالان حقوق بشر آذربایجانی
ضمن تبریک روز خبرنگار، سخنانش را با شعر «اودلار وطنی، بابکی- ستاری بجرمیش قوجاغیندا/
ایل‌لر بویو اولساندا آزادلیق سوراغیندا/ یوخ ایندی آدین، ائللرین عصیان واراغیندا»
آغاز کرد و گفت: اگر آنها سعید را زندانی می‌کنند و به صورت فیزیکی او را از ما دور
نگه می‌دارند، باکی نیست، نام سعید بر فراز سبلان(اشاره به اجتماع عظیم مردمی در ششم
مرداد 90) و در سرتاسر آذربایجان گرامی داشته می‌شود و اندیشه سعید در بین جوانان آذربایجان
تقویت می‌گردد.
وی حقوق ملی تورک‌های ایران، سعید متین‌پور و خبرنگاری را سه
بحث به هم تنیده و غیر قابل تفکیک دانست و گفت: بعضاً وقتی از حقوق ملی سخن گفته می‌شود،
عده‌ای بر این تصورند که انگار از موضوع کوچک و پیش پا افتاده‌ای سخن گفته می‌شود طوری
که وانمود می‌گردد مسائل مهم‌تر، چیزهای دیگری است و مسئله حقوق ملی از اهمیت کمتری
برخوردا می‌باشد و هنوز زمان پرداختن به این گونه مسائل غیر مهم نیست.
وی با ارائه آمارهای بین‌المللی به اهمیت موضوع اشاره کرد و
افزود: اینک در دنیا، دو میلیارد و 600 میلیون نفر از انسان‌ها در کشورهایی زندگی می‌کنند
که زبان، فرهنگ و هویتی غیر از فرهنگ خودشان بر آنها حاکم است و این تعداد افراد، انسان‌های
درجه دوم به حساب می‌آیند و بدتر اینکه 600 میلیون نفر از این تعداد هنوز در تلاش برای
اثبات موجودیت و به رسمیت شناخته شدن هستند. این آمارها نشان می‌دهد که حقوق ملی امری
بسیار مهم و حیاتی در جهان کنونی است.
رشیدی با مثال فوق از حقوق ملی در ایران سخن گفت و افزود: درد
این انسان‌ها، درد سه چهارم از جمعیت ایران نیز هست. یعنی در ایران فرهنگ، تاریخ، باورها
و داشته‌های یک چهارم، بر اکثریت سه چهارم حاکم شده است.
وی با بیان این آمارها و تشریح وضعیت موجود ایران، به بیان این
پرسش پرداخت: آیا درک اهمیت مسئله حقوق ملی در ایران کار سختی است؟ و سپس خودش پاسخ
داد: اینک پاسخ ما منفی است ولی 18 سال قبل و در شرایط سیاسی- اجتماعی آن روز ایران،
درک حقوق ملی تورک‌ها و دیگر ملل غیرفارس ایران مشکل بود و دقیقا اهمیت فعالیت‌های
سعید متین‌پور نیز در این نکته نهفته است که وی آن روز به اهمیت مسئله پی برد و از
آن زمان بی‌وقفه در راستای حقوق ملی و انسانی جامعه آذربایجانی تلاش نمود.
وی با تشریح وضعیت اسفناک موجود برای ملل غیرفارس گفت: 80 سال
است که مردم آذربایجان را از حق آموزش به زبان خویش محروم کرده‌اند، 80 سال است که
آنان از حق داشتن صدا و سیما، مدرسه و مهد کودک محرومند، 80 سال است که آنان را از
صحنه دور نگه داشته‌اند و نام آنان را پنهان نگه می‌دارند و از هر گونه آموزش بی‌بهره‌اند.
این فعال آذربایجانی سخنانش را چنین ادامه داد: 18 سال است که
سعید متین‌پور از انسان‌هایی که در پس پرده‌ها در خفا نگه داشته شده‌اند، سخن می‌گوید،
انسان‌هایی که فریادهاشان فراتر از کنج خانه‌شان نمی‌رود، انسان‌هایی که از بیان نامشان
و تبارشان شرم دارند و برای بیان کوچکترین عواطف انسانی به زبان مادری خویش خجالت می‌کشند
و از بدیهی‌ترین حقوق انسانی محروم گشته‌اند. سعید متین‌پور خبرنگار این انسان‌ها است.
انسان‌هایی که در دایره‌های رسمی جایی نداند و در تلاش برای پوشیده و پنهان نگه داشته
شدن هستند. که امروز خود سعید نیز به یکی از این انسان‌ها تبدیل شده است لذا همین انسان‌ها
نیز مدافع سعید گشته‌اند.
رشیدی با بیان این نکته که به دلیل فعالیت‌های چشمگیر سعیدها،
امروز حقوق ملی برای خیلی‌ها در ایران اثبات گشته، افزود: امروز اکثر انسان‌ها به حقوق
ملل غیرفارس و مسئله هویت آنان و تاثیر غیر قابل انکار مسئله هویت بر همه امورات و
تفکرات این انسان‌ها واقفند و اذعان دارند که همه مشکلات اجتماعی- فرهنگی و سیاسی آنان
به طور مستقیم با مسئله هویت پیوند خورده است و حل آنها نیز در گرو پرداختن به مسئله
هویت و حقوق ملی غیرفارس‌ها می‌باشد.
http://www.youtube.com/watch?v=U6UzKmBz73g&feature=player_embedded
